გივი მიზანდარი

ქართული ქანდაკება -- ლელა შანიძე. 1975 წელი.

ქართული ქანდაკების ისტორიის დასაწყისი არსებითად იაკობ ნიკოლაძის სახელთანაა დაკავშირებული. პირველი ნამდვილი პროფესიონალი ქართველი მოქანდაკე იაკობ ნიკოლაძე იყო. სწორედ მან შქმნა ქართული პლასტიკური ხელოვნების პირველი მნიშვნელოვანი ნიმუშები. ნიკოლაძეს სპეციალური განათლება ჰქონდა მიღებული მისკოვსა და პარიზში, სადაც ოგიუსტ როდენთან მუშაობდა. იგი თავს ფრანგული სკოლის მიმდევარად თვლიდა და, არსებითად, იყო კიდეც... მისი შემოქმედების დასაწყისი მეცხრამეტე და მეოცე საუკუნეთა მიჯნას ემთხვევა.

ყველაზე მნიშვნელოვანი ფაქტი საქართველოს მხატვრულ ცხოვრებაში იყო სამხატვრო აკადემიის გახსნა.

მართლაც, 1922 წლის 15 მაისს გაიხსნა თბილისის სამხატვრო აკადემია. მისი გახსნა დიდი მოვლენა იყო მაშინდელ მხატვრულ ცხოვრებაში. მისი გახსნით დაარსდა იმ დროისათვის და იმ პირობებისათვის უდიდესი სამხატვრო კერა.

სამხატვრო აკადემია გაიხსნა ე. წ. „უმაღლესი სამხატვრო ტექნიკურ სახელოსნოსთა“ ბაზაზე. პირველ რექტორად დაინიშნა პროფ. გიორგი ჩუბინაშვილი... ქანდაკების კლასის პროფესორად და ქანდაკების განყოფილების გამგედ სამხატვრო აკადემიაში მიიწვიეს იაკობ ნიკოლაძე, რომელსაც თვით აკადემიის დაარსებაში დიდი ღვაწლი მიუძღოდა.

სამხატვრო აკადემია თავისი არსებობის პირველ წლებშივე, საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა. მისი საქმიანობის შესახებ ქვეყნდებოდა წერილები პრესაში. სამხატვრო აკადემიაში თავდაპირველად ოთხი ფაკულტეტი იყო (ფერწერის, ქანდაკების, ხატვისა და ხუროთმოძღვრების), თითოეულ ფაკულტეტზე სათანადო საგნები ისწავლებოდა. მაგალითად, ქანდაკების ფაკულტეტზე სწავლობდნენ ქანდაკებას, საერთო ხატვას, ანატომიას, სხუროთმოძღვრო ფორმებს, ხელოვნების ისტორია, პერსპექტივას...

1960–იანი წლებიდან, განსაკუთრებით კი ამ ათწლედის მეორე ნახევარში, საგრძნობლად ძლიერდება უფრო ახალგაზრდა მხატვართა გავლენა: მერაბ მერაბიშვილი, ბორის ციბაძე, ვახტანგ ონიანი, გულდა კალაძე, ჯუანშერ მიქატაძე, ჯემალ ჯაფარიძე, გივი მიზანდარი, თიმურაზ გიგაური, გიორგი შხვაცაბაია, ვიქტორ ჭუმბურიძე, ავთანდილ მჭედლიშვილი, სიმონ მელიქიშვილი, ალექსანდრე რატიანი, კიმ ტაბატაძე, არჩილ თოფურიძე,–ამათი სახელები უკვე სისტემატურად გვხვდება. ამ მოქანდაკეთა შმოქმედებაში, თითოეულის მხატვრული ტემპერამენტის თავისებურებასთან ერთად, აშკარად გამოვლინდა ის საერთო, რაც მათ ახასიათებდათ.

60–იანი წლების ქართული ქანდაკებისათვის ძირითადად დამახასიათებელია მხატვრული ჩანაფიქრის, იდეის უფრო ნათელი გამოკვეთა მხატვრული ფორმის შსაძლებლობათა გამოვლენით. ახალგაზრადა თაობის მხატვრები მიისწრაფიან ფორმის მნიშვნელობის ხაზგასმის გზით გააძლიერონ ნაწარმოების ემოციური ჟღერადობა. .

მასზე

ბატონი გივი მიზანდარის ხსენებაზე, მაშინვე მოგვაგონებდა საშვალოზე მაღალი, ხმელი, სპორტული აღნაგობის პიროვნება. თვითონ ბატონი გივი იყო ათეული წლებით სამხატვრო აკადემიის თანამშრომელი. ამათგან დიდი დრო სახვითი ხელოვნების დეკანი, მოქანდაკე, პროფესორი. იგი იყო პრინციპული და სტუდენტებზე მზრუნველი პიროვნება. ხშირად თავის სახელოსნოში დაჰყავდა სტუდენტრბი, მათ აზიარებდა სახვით ხელოვნებას. ახალგაზრდობაში ყოფილი მოკრივე ცხოვრების ბოლომდე ინარჩუნებდა სპორტულ ფორმას. იყო კაცი, რომელსაც უყვარდა თავისი სამშობლო და დაუზარებლად აკეთებდა ეროვნულ საქმეს. ბატონი გივი იყო ბუნების დიდი მოყვარული. უყვარდა ნადირობა და თევზაობა. იცავდა ბუნებას და იყო მისი ქომაგი. ბატონი გივი იყო პრინციპული და სამართლიანი პიროვნება. დასანანია, რომ ბატონი გივი მიზანდარი ასე ადრეულად წავიდა ჩვენგან. იგი ყოველთვის ემახსობრებათ მის სტუდენტებსა და მეგობრებს, როგორც კარგი პედაგოგი და გულისხმიერი მეგობარი.

მოქანდაკე ნოდარ ფოფხაძე